Rammelen en Roffelen!
Tekst en Beeld: Yvette van den Berg
De lente is in aantocht! De natuur komt uit haar winterslaap en dat is aan veel dingen goed te merken! Als je door het bos loopt, hoor je bijvoorbeeld vaak het geluid van roffelende spechten en in de weilanden rennen hazen in rijen achter elkaar aan, springend door de lucht en over sloten.
Tak tak tak tak…
Soms klinkt het bijna als een mitrailleur! Zeker als je de roffel van een zwarte specht hoort.
In het vroege voorjaar zijn ze er maar druk mee. Tak tak tak tak… Ik sta stil en kijk omhoog. Ik zie niks. Opnieuw klinkt dat geluid. Mijn ogen glijden over de stammen van tientallen grove dennen. Weer hoor ik roffelen en dan valt mijn oog op de vogel die verantwoordelijk is voor dat typische geluid: een mannetje zwarte specht, een zwarte vogel met een rode kruin.
Mijn hart maakt een sprongetje, want vooral deze grote vogel (45-55 cm groot) laat zich niet zo makkelijk zien. Je hoort ze vaak eerder. Spechten roffelen niet alleen om een nest te maken, maar ook om het territorium te verdedigen en met soortgenoten te communiceren. Zowel het mannetje als het vrouwtje roffelt. Zo laten ze elkaar weten op zoek te zijn naar een partner of verstevigen ze hun onderlinge band.
Rammelaars in het weiland
Februari tot april/mei is de paartijd bij de hazen. De rammeltijd zorgt altijd voor een flinke dosis actie.
Om elkaar te leren kennen, lopen de mannetjes achter de vrouwtjes aan. Rammelen noemen we dat. Het begint vaak met één of enkele mannetjes (rammelaars) die de vrouwtjes (moeren) achterna zitten. Dat trekt ook andere hazen aan. Steeds meer sluiten zich aan en voor je het weet heb je een groep van soms wel meer dan 10 hazen.
Het rennen en elkaar achtervolgen is een vorm van concurrentie waarbij mannetjes proberen rivalen weg te jagen en zichzelf te profileren als geschikte partners voor het vrouwtje dat ze op het oog hebben. Dit gaat vaak gepaard met rennen, sprinten en springen. Zeker als er sloten zijn, is het een mooi gezicht om de hazen in actie te zien! Als meerdere rammelaars op een vrouwtje afkomen zullen zij vechten om het recht om te paren.
Heeft de rammelaar zijn zinnen gezet op een vrouwtje dan start hij zijn charmeoffensief. Langzaam loopt hij achter haar aan en verkleint de afstand. Maar het mannetje loopt niet te hard van stapel, want het vrouwtje kan hem behoorlijke klappen geven. Zittend op haar achterste poten en haar oren naar achteren, betekent (nog) geen uitnodiging voor de rammelaar. Het verleidingsspel gaat door, tot het vrouwtje uiteindelijk bezwijkt voor zijn charmes.
Verliefd als ze zijn hebben hazen even geen oog meer voor de omgeving of toevallige passanten. Dat geeft mij als fotograaf een betere kans om ze te benaderen.
Jonge hazen
Hazen leven het liefst in open gebieden met gras- en akkerland. In de winter zoeken ze rust in bosranden, wallen en heggen. De rustplaats overdag is het leger, een ondiepe kuil in het land. Net als jonge reekalfjes liggen de jonge haasjes verstopt in het hoge gras. De jongen worden geboren in een open nest. Ze zijn meteen al behaard en kunnen ook direct zien. In de eerste periode zijn ze geurloos dus veilig voor roofdieren als wolven, vossen en dassen. Ze komen de eerste maand steeds terug op het nest en de moer zoogt haar jongen in die periode.
Wat moet je doen als je een jong haasje ziet? Helemaal niets! Nooit aankomen of oppakken, want moeder is altijd in de buurt!
Yvette van den Berg, fotograaf, natuurgids en wandelcoach
