Marsepein, ook als medicijn

Lübeck is de marsepeinstad van Duitsland, misschien zelfs wel van Europa. Sinds 1795 zijn tientallen marsepeinmakers actief in de stad geweest, in 1926 zelfs 35 tegelijkertijd. Nu, bijna honderd jaar later, zijn er nog maar een handvol, waarvan Niederegger (anno 1806) veruit de bekendste is. De ‘flagstore’ van het bedrijf staat in de Breite Strasse, tegenover het zwartstenen Rathaus  – dat óók een bezoek waard is, helemaal als je van dertiende-eeuwse Noord-Duitse baksteengotiek houdt. Niederegger is meer dan een snoepwinkel. Op de eerste verdieping zit een aangenaam café waar je kunt ontbijten en natuurlijk Kaffee mit Kuchen kunt bestellen. Op de tweede verdieping loop je zo de marsepeinhistorie in.

Hier ontdek je hoe de zoete lekkernij in Lübeck is beland. Heeft alles te maken met het feit dat de stad in de Middeleeuwen deel uitmaakte van het Hanze (een soort EU avant la lettre) en via dit verbond van kooplieden en handelssteden kennis maakte met marsepeinhandelaren in Venetië. Die op hun beurt de zoetigheid van amandelen en suiker ontdekten in Perzië.

Bijzonder gegeven is dat marsepein in die tijd niet als lekkernij werd beschouwd, maar als medicijn. Het mocht dan ook alleen gemaakt worden door apothekers. De hele ontwikkeling van het eeuwenoude suikergoed, van medicatie tot lekkernij, is te zien in het gratis toegankelijke marsepeinmuseum. Het moeilijkste deel moet dan nog komen: hoe verlaten we dit pand waar je bloot staat aan zoveel verleidingen? Met een klein tasje, maar toch goed voor drie marathons aan calorieën staan we even later op straat.

Binnenstad op een eiland

Het is bijna onmogelijk om te verdwalen in de oude binnenstad, ook al is het een wirwar aan straten en steegjes. Het centrum ligt namelijk op een eiland en wordt omsloten door rivier de Trave en de Wakenitz. Voordat je het weet loop je over een eeuwenoud marktplein omringd met historische gebouwen, door een romantisch straatje met kinderkopjes of beland je via een laag steegje in eeuwenoude hofjes. Op het eiland staan vijf roodbakstenen kerken waarvan twee met twee spitsen, de een nog hoger dan de andere, als gevolg van een ‘wapenwedloop’ in voorgaande eeuwen, waarbij gelovige kooplieden en bisschoppen een hogere, grotere en imposantere kerk wilden hebben dan de concurrenten. Nu vormen de torens van de kerken en de toegangspoort (Holstentor) de skyline van Lübeck en zijn ze handig om je weg terug te vinden.

De plantaardige apotheek

Natuurlijk is Lübeck met zijn tijd meegegaan en zijn er talloze winkels waar je eindeloos kunt shoppen, maar onze aandacht wordt getrokken door een apotheek op de hoek van de Königstrasse en Dr. Julius Leber Strasse. Marcus Niendorf, vierde generatie bij de Löwen Apothek, biedt marsepeinworkshops aan, om in de traditie van zijn Hanze-voorvaderen te blijven.

Daarnaast maakt zijn ‘natuurlijke apotheek’ zelf zo’n zestig crèmepjes, zalfjes en etherische oliën zonder parabenen maar met plantaardige grondstoffen die zonder recept verkrijgbaar zijn. Hier zullen ze niet zo snel pillen of poeders voorschrijven als je last hebt van verkoudheid, een droge huid, slapeloosheid, stress of zielenpijn. Deze apotheker vertrouwt juist op de natuurlijke kracht van lichaam en geest, een handje geholpen met een product van eigen makelij.

Zo is zijn Heilsalbe 22 ontwikkeld door zijn overgrootvader en nog steeds een bestseller. Het is een soort 1000-dingen-crème waar menig Lübecker bij zweert. Klinkt ouderwets en stoffig, zo’n apotheek, maar sinds Markus’ vrouw en muze Dietlind de marketing en styling op zich heeft genomen, is de uitstraling van zelfs voetencrème en hooikoortsspray Instagrammable geworden. Net als de hele apotheek, trouwens.

Koningin van de Hanze

Om nog iets meer over het Hanzeverleden te weten te komen, wandelen we op onze laatste Lübeckdag via de oevers van de Trave naar het Europese Hanze Museum. De ene na het andere fraaie gevel van voormalige koopmanshuizen komt voorbij. Daarmee vergeleken is het museum een en al moderniteit.

Binnen wordt het verhaal van het Hanzeverbond in het algemeen en van Lübeck in het bijzonder op interactieve wijze verteld.

Lübeck vormde geografisch zo’n beetje het middelpunt van alle Hanzesteden en werd (en wordt) daarom ook wel de Koningin van de Hanze genoemd.

We komen er al snel achter dat de Hanze meer was dan marsepein alleen, wát een imposante historie. De tweehonderd steden die hiermee verbonden waren – gelegen aan de Oostzee en Noordzee en langs grote rivieren, want vervoer ging toen voornamelijk over water – kenden alle een ongekende rijkdom, welvarendheid en macht. Die hoogtijdagen zijn allang voorbij. Lübeck, Hamburg en Bremen waren de laatste leden van het verbond, waarvan het doek in 1862 definitief na zes eeuwen viel. Als we even later naar het treinstation lopen, pakken we nog één koffietentje voordat we naar huis gaan. We kunnen de stad van suikergoed en marsepein toch niet verlaten zonder de beroemde Lübecker Nusstorte – taart omhuld in marsepein – te proeven?

Qua duurzaamheid scoort Duitsland al hoge cijfers, maar het land wil het toerisme verder vergroenen, ook omdat steeds meer bezoekers op zoek zijn naar groene bestemmingen en transportmogelijkheden. Daarom wordt ook samengewerkt met luchtvaartmaatschappijen waaronder Lufthansa en treinbedrijf Deutsche Bahn. De komende tijd zal het Duits Verkeersbureau met specifieke campagnes toeristen wijzen op hoe ze (meer) duurzaam in Duitsland vakantie kunnen vieren. De campagne Stay Longer roept op langer te blijven. De campagne Feel Good geeft tips & tricks om duurzaam en verantwoord te reizen. Op de website kunnen bezoekers hun CO2-footprint uitrekenen aan de hand van diverse transportmethodes. De campagne 51x UNESCO Werelderfgoed nodigt bezoekers iets langer te blijven en specifieke thema-routes te volgen en/of juist de natuurgebieden buiten de grote steden eens te bezoeken.

www.germany.travel