Foto boven, uiterst rechts: Aoife Fleming

Eind vorig jaar ontving de internationale jongerenorganisatie World’s Youth for Climate Justice, de ‘Youth Carnegie Peace Prize’ in het Haagse Vredespaleis. “Het voelt als een eer,” reageert de 26-jarige juriste Aoife (spreek uit als Ifa) Fleming, voorzitter en medeoprichter van World’s Youth for Climate Justice, werkzaam bij het ministerie van Financiën en overtuigd vegetariër. Met zo’n tweehonderd jongeren probeert de organisatie wereldwijd het verschil te maken. “Alles wat we doen, onze acties en onderzoek naar een eerlijk klimaat, is gebaseerd op internationaal recht.”

Wereldwijd verzet

Niet alleen World’s Youth for Climate Justice zet zich in voor een eerlijk(er) klimaat, wereldwijd komen vele jongeren op alle mogelijke manieren in actie en verzet. Ze zijn het afwachtende en ontwijkende gedrag van hun leiders zat, als het gaat over het oplossen van de klimaatcrisis. In het kielzog van onder anderen klimaatactivisten als Greta Thunberg, Vanessa Nakate en vele anderen trekken ze ten strijde. Nu moeten we massaal maatregelen nemen om de mensheid van een gewisse ondergang te redden, melden ze. De wereld blijft bestaan, maar hebben jongeren nog wel een toekomst?

Een van de Solomonseilanden

Juridische stappen

In 2019 vroegen 27 rechtenstudenten aandacht voor de stijgende zeespiegel en de bedreiging van de eilanden in de Stille Oceaan. Dezelfde rechtenstudenten, verenigd in de Pacific Islands Students Fighting Climate Change (PISFCC) kregen wereldwijde bekendheid, nadat ze een zaak indienden bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) over klimaatrechtvaardigheid. Op 29 maart 2023 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een historisch besluit. Het Gerechtshof zal een advies uitbrengen over de verplichtingen van staten, als het gaat over klimaatverandering. Het overlaten van de nodige acties aan volgende generaties, is voortaan uit den boze. Met zusterorganisatie World’s Youth for Climate Justice slaat de PISFCC de handen ineen.

“Tijdens een klimaatbijeenkomst ontmoette ik een aantal studenten van de Salomonseilanden,” memoreert Aoife. “Sommigen zien letterlijk hun eiland verdwijnen onder de zeespiegel. Met een groep van twintig Nederlandse, voornamelijk jonge, juristen besloten we in actie te komen. Naar ons idee kunnen we met juridische stappen leiders dwingen de klimaatcrisis aan te pakken. Er lopen nu wereldwijd meer dan tweeduizend klimaatzaken. Alleen zijn daarvan slechts negentien door jongeren aangespannen. Hun stem wordt te weinig gehoord en dat moet anders, vinden wij. Over onze hoofden worden beslissingen genomen, waar we vaak niet om hebben gevraagd.”

Verantwoordelijkheid

Maar wat kun je doen als je ziet dat je land verdwijnt? “Onder meer een rechtszaak aanspannen,” verklaart Aoife met een serieuze blik op haar gezicht. “En regeringsleiders – ook in ons land – erop wijzen dat ze hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Net als de vervuilers, ofwel verontreinigende bedrijven.” Maar waar begin je en hoe dien je een aanklacht in, als je zelf weinig kennis hebt van de juridische praktijk? Daarvoor bedacht de jongerenorganisatie een hulpmiddel. Samen met juristen en experts maakten ze een handboek met juridische argumenten. Een gedegen hulp, die veel meer mensen de mogelijkheid biedt een aanklacht in te dienen. “Op deze manier willen we ervoor zorgen dat er vaker rekening wordt gehouden met de stem van jongeren tijdens hoorzittingen,” aldus Aoife.

Overstromingen, bosbranden en droogte

Klimaatveranderingen lijken misschien ver van ons bed. Met de jaarlijks stijgende zeespiegel kunnen echter ook grote delen van Nederland onder water komen te staan. “Denk maar eens aan de overstromingen in Limburg,” vervolgt de voorzitter van de jongerenorganisatie, “en de recente dreiging van het stijgende water. Het grote verschil met arme landen is, dat wij als rijke landen ons beter kunnen beschermen tegen het veranderende klimaat. We kunnen onze dijken verhogen en groen aanplanten in binnensteden om hittegolven in de zomer tegen te gaan.”

In grote delen van de wereld zorgen klimaatveranderingen evenwel voor veel onrust met rampzalige gevolgen. Denk aan een toename van extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven, overstromingen, bosbranden en droogte. Deze leiden over het algemeen tot voedseltekorten, vernietiging van land en een toename van mensen die ergens anders een veilig onderkomen moeten zoeken.

Juridische samenwerking

Met verschillende initiatieven wil World’s Youth for Climate Justice meer bekendheid aan hun werk geven. Het winnen van de ‘Youth Carnegie Peace Prize’ kwam op een perfect moment. Aoife: “Ook hebben we de minister van Buitenlandse Zaken, mevrouw Hanke Bruins-Slot, ons ‘Youth Climate Justice Handbook’ gestuurd. Het zou mooi zijn als we eens met haar van gedachten kunnen wisselen. Daarnaast zou het geweldig zijn, als ze ons handboek deelt met collega’s en andere betrokkenen. De juridische samenwerking tussen landen onderling om klimaatactie aan te sporen kan echt zoveel beter.”

In 2024 wil World’s Youth for Climate Justice bovendien zichtbaarder worden in de wereld. Ze denken aan een groot festival. Iedereen is welkom om te helpen! “Heb je goede ideeën, laat het ons weten,” stelt de voorzitter van de jongerenorganisatie. “De milieucrisis is urgent. Het gaat niet alleen om mensen uit arme landen, uiteindelijk raakt het ons allemaal.”