De Franse cineasten Jacques Perrin en Jacques Cluzaud hebben met hun film Les Saisons een meesterwerk afgeleverd. Ze hadden de oceanen al verkend en surfende walvissen voor de camera laten zwemmen. In ‘Les Saisons’ keren ze terug naar het Europese vasteland en nemen ons mee op een indrukwekkende reis door de geschiedenis van de Europese wildernis. 

Ze ontdekken gebieden die we sinds de ijstijd delen met het wild, want voordat de mens het immense oerbos ontwikkelde tot bewoonbaar platteland was dit het domein van wolven, beren, ossen lynxen en wilde paarden.

Ze leveren een knap staaltje filmwerk af door in ongerepte natuurgebieden de wilde dieren op te sporen in hun habitat die nog niet is aangetast door mensenhanden. Ze moeten een engelengeduld hebben gehad om zo diep door te dringen in het woud waar het wild zich onbespied waant. De kijker zit op de eerste rang en krijgt beelden voorgeschoteld die uitblinken door intimiteit met de fauna van weleer en dus nog steeds, zij het steeds zeldzamer, op het Europese vasteland voorkomt.

Doodskreet

De film begint met ijzige beelden van oerossen op bevroren vlaktes die de intense kou trotseren. Dan wordt het langzamerhand een paar graden warmer en ontdooit het landschap. IJsrotsformaties storten met donderend geweld in. Sneeuwmuren smelten en waterbronnen ontstaan. Ze lessen de dorst van breed spectrum aan wilde dieren die hun honger stillen met prooien die net niet snel genoeg waren. Een lynx jaagt op een vogel die in de boom verdwijnt, maar ziet dan een onschuldige ree.  De lynx valt aan, de ree sneuvelt, maar de moord speelt zich achter een sneeuwheuvel af, waardoor de kijker gelukkig een bloederig tafereel bespaart blijft en alleen de doodskreet van de ree hoort.

Dan opeens duikt een soort holbewoner op die de wolf wat voedsel toewerpt. Dat is een welkome hap, want de jacht met zijn roedel op een kudde paarden heeft de wolf verloren uit angst voor de steigerende benen van de paarden. Het is fascinerend om te zien hoe de cineasten de hollende paarden door het bos hebben kunnen volgen. Dat geld ook voor de beren die in een krachtmeting lijken te boksen tot er een van hen vandoor gaat. Bronstige edelherten bestrijden elkaar met hun gewei dat ze als wapens gebruiken.

Bloedstollend

De montage van Les Saisons is opmerkelijk. Beelden van de verschillende seizoenen vloeien in elkaar over. Insecten, vogels en viervoeters wisselen elkaar af, waarbij steeds weer een andere uil nieuwsgierig uit hol in een boom nieuwsgierig toekijkt. Totdat de uil een scharrelende egel ontdekt en zich op het beestje stort.

Vliegende torren, zoemend als helikopters, dartelen door de lucht. Wolven grijnzen vervaarlijk hun tanden bloot als ze ook in oog met een potentiële prooi staan. Beelden van spectaculaire en bloedstollende achtervolgingen als in een thriller veranderen in de vreedzame aanblik van een knagende eekhoorn of een badend vogeltje.

Een sprookjesbos transformeert in een meedogenloos jachtterrein en wij volgen de hoofdrolspelers in hun biotoop met stijgende verbazing.

Opmerkelijk aan de natuurfilm is dat het commentaar tot een minimum wordt beperkt. De beelden spreken voor zich. Ze worden ondersteund door toepasselijke muziek die perfect aansluit bij wat we te zien krijgen, afgewisseld met de geluiden van de dieren en het ruisen van de bladeren in de takken.

Prestatie

Duizenden jaren gingen voorbij zonder ogenschijnlijke veranderingen, maar ze evolueren in de getijden die de natuur van vandaag zo divers maakt. Wij raken ons ervan bewust hoe de krachtig de natuur is, hoe slim de wilde dieren moeten zijn om te overleven en hoe aandoenlijk het is als een hertje wordt geboren en de moeder de boreling liefdevol schoonlikt. Maar hoe zal het de kleine vergaan als ze op haar wankele pootjes staat, want overal loert het gevaar.

Het spel van de kleine beren die elkaar achterna zitten en stoeien tot ze moe zijn staat in schril contrast met de jacht op voedsel van de wilde kat die in het gat graait waar de muis nog net in kon ontsnappen.

De lens van de filmers lijkt overal aanwezig. Ze geven hun specifieke signatuur aan een epos dat ons meeneemt naar een wereld waar we als moderne mensen geen of nauwelijks weet van hebben. De makers leveren een prestatie van formaat, een kennismaking met de natuur zoals die zich door de eeuwen heeft gemanifesteerd.

Petje af!