Logische oplossing?

Kangal is een bijnaam want de officiële benaming is Karabas. De Anatolische herder stamt uit het gelijknamige plaatsje Kangal. De hond is uitermate geschikt voor het bewaken van kuddes schapen en geiten. Lief voor het baasje en zijn gezin, maar agressief als er een wolf of een vreemde in de buurt komt. In Turkije is de Kangal populair, want de afbeelding van de berghond is zelf op postzegels afgebeeld. Het is een oud ras waarvan de oorsprong meer dan zes eeuwen teruggaat. Daarmee is het een van de oudste en zuiverste rassen ter wereld.

Het lijkt een logische oplossing voor schapenhouders. Koop een Kangal en de wolf keert weerom. Dat is het niet wegens het agressieve karakter van de hond als het om vreemden of andere honden gaat. In een dichtbevolkt land als het onze zijn gevaarlijke confrontaties daarom niet uitgesloten.

Experiment

De inzet van kuddewaakhonden kan botsen met belangen als wonen, toerisme en recreatie. Wat dan wel?

André Kühn kan daar antwoord op geven, want hij is bezig met een proef met kuddewaakhonden in de natuurgebieden Het Wierdense Veld en de Sallandse Heuvelrug.

Zijn bedrijf onderzoekt hoe deze honden preventief kunnen worden ingezet om schapen voor de scherpe tanden van de wolf te behoeden. André experimenteert met diverse rassen, waarvan de Kangal er één is. Hij werkt ook met de Pyrenese berghond, de Hongaarse Kuvasz, de Transmontana Mastiff, Cane de Pastore Abruzzese en Carpatin. Mooie namen voor rassen die al generaties lang zonder onderbreking kuddes beschermen.

Meedogenloos

Hij waarschuwt particuliere hondenliefhebbers die graag een exemplaar van zo’n kuddehondenras willen aanschaffen omdat ze groot en betrouwbaar zijn. (Ze kunnen tot 90 kilo zwaar zijn). En meedogenloos als het om indringers gaat. Het ‘onderhoud’ van dit dier vergt ruim vijf uur per week. De eigenaar moet helder en consequent zijn en de hond een strikte opvoeding geven. Het is duidelijk dat niet iedereen daaraan kan voldoen. Volgens André Kühn is het bepaald geen knuffelhond. Het zijn honden die wolven de baas kunnen en dan zijn alleen de agressiefste en meest alerte dieren geschikt. “Slappelingen kun je niet gebruiken.”

Nieuwe rassen

Onderzoeken naar de rol van kuddebewakers blijken dus steeds zinvoller naarmate de wolf oprukt. In Idaho (VS) bleek iets bijzonders bij zo’n onderzoek. Er werd geëxperimenteerd met andere dan de gebruikelijke honden, zoals hierboven vermeld. Wat bleek? De ‘nieuwe’ rassen deden het beter dan de gangbare rassen. In Idaho moesten deze nieuwelingen wolven, coyotes en zelfs Grizzlyberen angst aanjagen. Dat waren bijvoorbeeld Cao de Gado Transmontano, een grote, maar magere en behendige hond uit het bergachtige noorden van Portugal. En ook de Karakachans, gefokt door nomadische schaapherders uit het berglandschap in Bulgarije. Ten slotte werd ook de Kangal bij het project betrokken.

Met camera’s en GPS-banden werden de drie rassen gevolgd. De studie wees uit dat wolven gebieden verlieten wanneer de kuddes, de honden en de herders arriveerden. Maar de coyotes trokken zich van hun komst niets aan. De Karakachans waren het minst geschikt. Die gaven er de voorkeur aan gezellig bij de baas thuis voor het haardvuur te liggen en lieten de schapen links liggen. Ze bleken wel heel waakzaam, maar de Kangals zijn geneigd om zelf op onderzoek uit te gaan. Dat is uiteraard veel effectiever. De Cao de Gado Transmontano (wat een heerlijke naam voor een waakhond) bleek weer beter in het beoordelen van bedreigingen. De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat schapenhouders het meest baat hebben bij een mix van deze drie rassen, waarvan sommige bij de schapen blijven en andere weer in de omgeving patrouilleren.

In Nederland domineert de Kangal als het gaat om het bewaken van een kudde. Deze stoere waakhond neemt het moedig op tegen de vraatzuchtige wolf, maar de mens doet er goed aan om ook uit de buurt te blijven. Ze zijn lief en meegaand, maar o wee als je in hun domein komt en de hond vindt dat je op een wolf lijkt. Neem dan snel de benen of beter: klim in een boom, want de Kangal kan snelheden tot 56 kilometer per uur bereiken…

Maud’s Kangal

Een Kangal uit het asiel halen?

Maud Hazelzet schreef een scriptie over het nut van het gebruik van Kangals die uit het asiel komen. Het is een bijzondere verhandeling die waarschuwt voor de risico’s. Maud schreef het als onderzoek voor haar studie Toegepaste Biologie aan de Aeres Hogeschool Almere.

“Ik heb altijd een fascinatie gehad voor honden en wolven maar tijdens mijn studie werd het steeds duidelijker dat wij ook met de wolf te maken krijgen. Ik merkte dat er veel vraag was naar een goede oplossing om vee te beschermen tegen de wolf en raakte in gesprek met mensen met heel uiteenlopende meningen over dit onderwerp. Naast mijn studie was ik werkzaam in een dierenasiel en daar raakte ik geïnteresseerd in de Anatolische herder (ofwel Kangal). Deze honden kwamen regelmatig in het asiel en het ras trok mij aan. Hun zelfstandigheid en zelfvertrouwen vond ik prachtig. In 2018 besloot ik dan ook om een Anatolische herder uit het asiel te adopteren en heb ik mij verder verdiept in het ras. Ik kwam erachter dat deze honden gefokt zijn om vee te bewaken tegen beren en wolven.”

In Nederland nemen de aantallen van deze honden toe. Maud onderzocht in hoeverre het realistisch om een Kangal in te zetten als kuddebeschermingshond. Om dat te kunnen beoordelen is het belangrijk rekening te houden met de mogelijke trauma’s van een hond uit het asiel, dierwelzijn en natuurlijke instincten. Het is daarom aanbevolen om de hond te testen rondom vee en de training te volgen in samenwerking met ervaringsdeskundigen. Ook is lang niet iedere Kangal uit het asiel voor dat doel geschikt.

Wie meer wil weten over de scriptie van Maud Hazelzet kan deze hier downloaden:

https://www.krantvandeaarde.nl/wp-content/uploads/2021/09/Scriptie-Kangal.pdf